Blues Hakkında (meraklısına)

Blues Nedir ?

Blues yaklaşık 1000 yıllık geçmişi olan ve Afrika kökenine dayanan, esasında etnik bir müziktir.
Blues, özünde en çok Ritim özellikleriyle dikkat çekmektedir. Ancak günümüzde icra edilmekte olan Electric Blues yüksek enstrüman hakimiyeti ve güçlü ritim kabiliyetiyle birlikte iyi bir Armoni bilgisini de gerektirmektedir. Zira Modern Blues, Afrika kökenlerinin yanında çok yüklü bir etkileşime uğramış ve pek çok müzikten kalıntılar barındırır hale gelmiştir. Bununla birlikte pek türün oluşmasına sebep olmuş, kendisi başkalaşırken pek çok türü de değiştirmiştir. Buradan hareketle denilmektedir ki, modern müzik köklerini Blues dan almaktadır.

Aşağıda The Blues Academy Araştırma ve Geliştirme birimi tarafından hazırlanmış bir modern müzik tarihi denemesi bulunmaktadır.

Günümüz popüler müziğine yön veren tarzların gelişimi de oldukça ilginçtir. Günümüz popüler müziğinin temelleri 1800’lerin sonunda Amerika’ da atılmıştır. Bundan önce sadece Klasik müzik vardır. Ve o hem sanat hem de popülerdir. Bunun dışında yöresel müzik türleri de vardır elbette ancak, dünya üzerinde hakim medeniyet Avrupa olduğundan, kabul gören müzik türü Klasik Müzik olagelmiştir. Bilindiği gibi Amerika pek çok kültürün karışımından oluşur. Ancak bu karışımın müzik üzerindeki etkileri pek homojen değildir. Zira Amerikan müziğinde zencilerin etkisi en üst düzeydedir. Zenci müziğinin gelişimini anlamak popüler dünya müziğini anlamak için çok önemli olduğundan bu konuya değinmek faydalı olacaktır.

1800’lerin başında köle ticareti oldukça yaygındır, ve Avrupalılar, Afrika’ dan topladıkları zencileri, önce Avrupa’ya oradan da Amerika’ya götürüp satmaktadırlar. Zenciler son varış noktaları olan Amerika’ya gelmeden önce, Portekiz, İspanya, Fransa başta olmak üzere Avrupa ülkelerine götürülmüşlerdir. Dolayısıyla buralardaki kültürden etkilenmişlerdir. Örneğin Gitarla tanışmalarının bu zamanlarda olduğu sanılmaktadır. Bilindiği gibi, kölelik insan vasfına uygun olmayan bir durumdur ve zenciler tüm dünyada senelerce bu sıfatla kullanılmış, insanlık dışı muamelelere maruz kalmışlardır. Fakat beyazların tutumu bu konuda senelerce değişmemiş, hatta zencilerin insan olup olmadıkları dahi tartışılmıştır. Zencilerin genetik özellikleri bir yana dursun, müziğe olan yakınlıkları işte bu kölelik dönemine bağlıdır. Köleliğin sona ermiş olmasına rağmen günümüzde dahi hala 2. Sınıf insan muamelesi görmemeleri düşündürücüdür. Zenciler hala çalışmakta zorlanmakta, kimi ibadethanelere girememekte, kimi okullarda okuyamamakta ve hatta kimi mahallelerde gezememektedir. Günümüzde bile bu koşullar var iken, 1700’lerde zenci toplumunun müzikten başka yapacak bir işi olamayacağı açıkça görülmektedir. O dönemlerde kendilerine ayrılan kümes, ahır, tavan arası vb. yerlerde, çektikleri acıyı dışa vurmak için müzik yolunu seçmişlerdir. İlk zamanlarda kapılara vurarak ritim tutmuş, sonraları harmonika ve gitarla tanışmışlardır. Zencilerin Hıristiyanlaşmadan önceki dönemde yaptıkları müziğe DELTA BLUES, denir. Bu tür. Hiçbir ölçü, birim ve nota kullanmaksızın, ağıt şeklinde icra edilmiştir.

Amerikan iç savaşından sonra zenciler kimi eyaletlerde özgür olmuşlar, ve diledikleri işi yapabilme fırsatı bulmuşlardır fakat, dediğimiz gibi,  müzik ve bahçe işleri dışında yapabilecekleri hiçbir iş yoktur. Özgür zenciler Hıristiyanlaşmanın da etkisiyle artık acılarını Tanrıya yakarmaya başlamışlardır. Zenci vokal gurupları kendi kiliselerinde şarkılar söyleyip, Tanrıya yakarmışlardır. İşte bu tarza da GOSPEL denir.
Gospel, Delta Blues gibi ölçüsüz değildir. Zira söylenen şarkılar aslında İncil’ den alınma dualardır. Şiir niteliğindedir ve ölçüleri vardır. Bunun yanında zenci müziğine has armoni yapıları kullanılır.
Gospel sonrasında zenciler enstrümanlarla tanışmaya başlamıştır. Beyazların kullandıkları enstrümanları kullanarak, Gospel tarzını, sadece ibadet değil, eğlence müziği de olarak kullanmak istemişlerdir. Ve bunun neticesinde BLUES ortaya çıkmıştır. Fakat buradan Blues müziğinin 1700’lerin sonunda ortaya çıktığı sonucuna varılamaz. Zira 1300’lerden beri köle ticareti vardır. Ve zenciler bu zamandan beri çeşitli formlarda Blues yapmışlardır. Buradan çıkarılacak en doğru sonuç. Blues’ un zencilerin Müziği olduğu, ve bu müziği kullanarak acılarını dile getirdikleridir.
Blues müziğin entelektüel bir müzik olması beklenemez. Günümüzde dahi Blues müzisyenleri ilkokulu zor bitirebilmektedir. Zira zenci karşıtlığı hala, gizliden gizliye sürmektedir. Ve zenciler en eğitimsiz ırk olmak durumundadır. Dolayısıyla Blues, müziğin matematiksel kavramlarıyla, bilinçli olarak uğraşılmayan bir tarzdır. Ancak incelenecek olursa bir matematiğinin varlığından söz edilebilir. Blues müzik bir dönem sonra Amerika’da en etkin müzik haline gelmiştir. Bu arada beyazlar Blues’a çok benzeyen bir tarz geliştirmişlerdir. Bu tarz Avrupa halk müzikleri ve Blues sentezidir. Armoni yapısı, ölçü kalıpları Blues’ la neredeyse aynıdır. Bu tarza ise COUNTRY denmiştir.

Country beyazların’ da zenciler gibi müzik yapabileceği düşüncesini yaratmak üzereyken. Zenciler klasik müzik enstrümanlarıyla tanışmış ve kısmen entelektüel bir tarza imza atmışlar. JAZZ…
Jazz hakkında söylenecek aslında çok şey vardır. Ancak söylenmesi gereken ilk şey günümüz müzik dünyasında Jazz hakkında hiçbir şey bilinmediğidir. Oldukça iddialı görünen bu cümle Amerikan Jazz ustalarının ortak yargısıdır. Onlara göre Jazz’ ın bir metodu yoktur. Ve kesinlikle kalıplara sokulamaz. Bunun yanında Jazz matematik değil, his müziğidir.
“Hissedilmeyen hiçbir şey Jazz olamaz, Jazz Olmayan hiçbir şey gerçek değildir, eğer gerçek değilse, müzik de değildir.” Demiştir BB King…
Günümüzde yapılan ve adına Jazz denilen müziklere bakıldığında ise tamamen matematiksel figürlere dayalı, hissetmeye zaman kalmayacak kadar karmaşık, olabildiğince kalıplara sokulmuş türler görülebilir. Ancak buradan Jazz’ ın hiçbir matematiğe dayanmadığı sonucu çıkarılamaz. Elbette matematiksel teorileri vardır. Önemli olan Jazz’ın ana fikridir. O da Acı ve protestodur. Bu da matematikle ifade edilesi bir şey değildir. Jazz bir süre en popüler tarz olarak kalmış fakat devrimin tokadından nasibini almıştır. Devrim ise Elekrik Gitar olarak nitelenir. 1900’lerde elektrik gitarın bulunmasıyla, Electric Blues, ortaya cıkmıştır. Bu tarz hala etkindir.

1950’li yılların başka bir devrimi ise SWING’ dir. Swing Rock’n’Roll ve Jazz karışımı bir müziktir. Metronomu Rock’n’Roll’ dan dahi yüksektir. Jazz ile bağlantısı ise orkestra düzeni ve armoni yapısıdır. Dans müziği olarak bilinir. Hatta adına bir dans dahi geliştirilmiştir.
Swing ‘in Türevlerinden olan JIVE’ dan da burada bahsetmek doğru olur. Jive Swing’ le hemen hemen aynıdır. Rock’n’Roll ile benzerliği daha fazladır. Ek olarak şundan bahsedilebilir. Swing, Jive, Boogie, Rock’n’Roll gibi müzikler birbirlerine çok benzerler. Küçük tavırlarla birbirinden ayrılırlar. Bu yüzden bu tarzlarla ilgilenenlerin bu müzikleri çok iyi bilmesi gerekir. 1960’lara gelindiğinde Blues türevleştirmeyi sürdürmekle birlikte varlığını korumuş ve Electric Blues, en yaygın tür haline gelmiştir. Türevleşmenin bu dönemdeki en önemli örneği, FUNK’ dır. Funk daha çok Gospel’ e benzer ancak daha modern bir tavrı vardır. Elektrik, akustik ve elektronik enstrümanlar bir arada kullanılır. Bu tarzı sadece elektrik enstrümanlarla yapanlarda olmuştur. Bu tarza ise Funky Blues denir. 1970’lerde Rock’n’roll türevleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunlara genel olarak Hard Rock demek doğru olacaktır. Tamamen elektrik enstrümanlar ve zorlanmış, teknik tabiriyle Distortion amfilerle yapılan bir müziktir. Rock’n’roll’ dan farklı olarak değişik armoni kalıpları kullanılmıştır. Tarzın bilinen ilk örnekleri, Led Zeppelin, Deep Purple, Jethro Tull, Van Halen ve Ac Dc, gösterilebilir.
70’ler SOUL müziğin de ilk örneklerinin görüldüğü dönemdir. Daha elektronik ve daha depresif bir Funk türevi olarak nitelendirilen Soul, sakin ve tek düze bir müziktir. Funk dan farkı bu özelliğinde ortaya çıkar. İcracılarında örnek vererek anlatacak olursak. James Brown Funk şarkıcısıdır ve parçaları yüksek metronomlu ve eğlencelidir. Al Green ise Soul müzisyenidir, ve eserleri oldukça yavaş ve duygusaldır. Daha sonra bu tarz Tekno gibi tarzlara kök oluşturmuştur. 80’ler ise artık bir çok tarzın eskitildiği, Klasiklerin geri plana çekilip, Rock ve Funk tarzı müziklere popüler olma şansı tanıdığı dönemdir. Bakılacak olursa Michael Jackson da, Metallica da bu dönemde dünya çapında popüler olmuşlardır. Ancak bu dönemin bir diğer özelliği Hip Hop Ve Rap tarzı müziklerin ortaya çıktığı dönem oluşudur. Rap, melodik vokalleri olamayan Blues dan başka bir şey değildir. Funk veya Soul olarak değerlendirilirse de Blues oluşlu değişmez.
80’lerden itibaren, teknolojik gelişmeler soğuk savaşın sona erişi, Dünya iletişiminin kolaylaşması vb. sebeplerden dolayı etkileşim artmış, müzikler bu dönemden sonra Blues kökenlerinde kayıplara uğramışlardır. Örneğin Heavy Metal ve diğer metal türevleri başta Rock’n’roll iken 90’larda oldukça farklılaşmışlardır. Ayrıca bu dönemden sonra çeşitli nedenlerden dolayı popüler istekler değişmiş ve artık deneysel müzikler dönemi açılmıştır. Klasik Anlamda Blues, Jazz, Country, Swing, Funk, Soul, Rock’n’Roll terk edilmiş. Ve popüler talepler doğrultusunda yeni arayışlara gidilmiştir. Ortaya konulan ve tarz olarak nitelenen yaklaşımların içinde ise 2 tanesi dünya müziğine yön vermiştir. Bunlar ALTERNATIVE ve RnB’ dir. Her ikisi de Blues kökeninden geliyor olmasına rağmen. Farkları vardır. RnB (Ritym And Blues) hala zencilerin yaptığı bir müziktir, oysa Alternative zencilerin neredeyse hiç ilgilenmedikleri bir tarzdır. Ve Alternative müzik armoni yapıları oldukça farklıdır. Tüm bunların yanında Punk müzikten de bahsetmek gerekir. Alternative tarzların 1.si olarak bilinir. Kendine has tavırları vardır. Yine RocK’n’Roll kökenine dayanır, ancak Klasikciler (Klasik Rock’n’Roll) tarafından kabul görmez. Günümüzde ise örnekleri yok denecek kadar azdır. Çoğunluğu Alternative’ e kaymıştır. Görüldüğü gibi günümüz küresel popüler müziği Blues kökleri taşımaktadır. Fakat Klasik anlamda ne jazz, ne Blues, Ne Rock’n’Roll, Ne Swing Ne de Diğer kök müzikler artık icra edilmemektedir. Ancak son yıllarda, müzikte bir geri dönüş göze çarpmaktadır. Klasikleri icra eden orkestralar artmaya başlamış. Ve Klasik Tarzların yeni eserleri ortaya konulmaya başlamıştır.

Kaynak : ACADEMY ANCYRA ve MÜZİK TEKNOLOJİLERİ MERKEZİ  

Kumsaati Blues Club ın En iyi 100 Blues şarkı listesi.

	SONG NAMES
1	Hoochie Coochie Man	Muddy Waters
2	The Thrill is Gone	B.B. King
3	Me And The Devil Blues	Robert Johnson
4	Stone Crazy	Buddy Guy
5	I’d Rather Go Blind	Etta James
6	I’m Tore Down	Freddie King
7	Call It Stormy Monday	T-Bone Walker
8	Boogie Chillen’	John Lee Hooker
9	Red House	Jimi Hendrix
10	Smokestack Lightning	Howlin’ Wolf
11	Nobody Knows You When You’re Down and Out	Bessie Smith
12	Bell Bottom Blues	Derek and the Dominoes
13	Still Got The Blues	Gary Moore
14	Mustang Sally	Wilson Pickett
15	Ball N’ Chain	Big Mama Thornton
16	Born Under A Bad Sign	Albert King
17	Hideaway	John Mayall & The Bluesbreakers
18	Dust My Broom	Elmore James
19	Hold On, I’m Coming	Eric Clapton
20	The Little Red Rooster	Willie Dixon
21	Tell Mama (Single)	Etta James
22	Down In The Hole	The Rolling Stones
23	Got My Mojo Working	Muddy Waters
24	A Little Less Conversation	Guitar Shorty
25	The Things That I Used to Do	Guitar Slim
26	Life By The Drop	Stevie Ray Vaughan
27	Damn Right I’ve Got The Blues	Buddy Guy
28	Boom Boom	John Lee Hooker
29	Bright Lights	Gary Clark, Jr
30	Still Rainin’	Jonny Lang
31	Sweet Home Chicago	Peter Green
32	Thing Called Love	Bonnie Raitt
33	Green Onions	Booker T. & The MG’s
34	The Midnight Special	Leadbelly
35	Mess Around	Ray Charles
36	Little Wing	Eric Clapton/Steve Winwood
37	Bad Penny	Rory Gallagher
38	Slow Train	Joe Bonamassa
39	Paying the Cost to Be the Boss	B.B. King
40	Farther on Up the Road	Bobby “Blue” Bland
41	Mannish Boy	Muddy Waters
42	Trouble No More	Allman Brothers Band
43	Highway 49	George Thorogood
44	Hellhound On My Trail	Robert Johnson
45	Help Me	Sonny Boy Williamson II
46	A Man Of Many Words	Buddy Guy
47	Don’t Think Twice	Susan Tedeschi
48	Everyday I Have the Blues	B.B. King
49	Going Down	Freddie King
50	Evil	Howlin’ Wolf
51	Drifting	Fleetwood Mac
52	Pinetop’s Boogie Woogie	Pinetop Perkins
53	Trouble In Mind	Big Walter Hornton
54	Brick	Albert Collins
55	Whisky And Wimmen	John Lee Hooker
56	Five Long Years	Ike and Tina Turner
57	Love Me Like a Man	Bonnie Raitt
58	Black Rose	Eric Clapton
59	Blues Boys Tune	B.B. King
60	True Lies	Kenny Wayne Shepherd
61	Sacred Ground	John Mooney
62	Minnie the Moocher	Cab Caloway
63	Everybody Needs Somebody To Love	Solomon Burke
64	Spoonful	Howlin’ Wolf
65	Sinner’s Prayer	Ray Charles
66	Statesboro Blues	Allman Brothers Band
67	Black	Cashman
68	Juke	Little Walter
69	Walking by Myself	Jimmy Rogers
70	Messing with the Blues	James Brown and the Famous Flames
71	Born Blind	Sonny Boy Williamson II
72	Lovin’ In My Baby’s Eyes	Taj Mahal
73	Double Trouble	Otis Rush
74	Give Me Back My Wig	Hound Dog Taylor
75	You Shook Me	Willie Dixon
76	Killing Floor	Howlin’ Wolf
77	Rock Me Mamma	Sonny Terry
78	I Ain’t Drunk	Ike Turner
79	My Head’s in Mississippi	ZZ Top
80	Think It Over	Dave Hole
81	We’re Gonna Make It (Single Version)	Little Milton
82	Blues Before Sunrise	Eric Clapton
83	You Can’t Judge a Book by the Cover	Bo Diddley
84	It Hurts Me Too	Paul Butterfield Band
85	I Just Want to Make Love to You	Willie Dixon
86	Going Down to the Ocean	Chris James and Patrick Ryan
87	Center of Attention	Tommy Castro and the Painkillers
88	Reconsider Baby	Lowell Fulson
89	You Don’t Exist Any More	Lil’ Ed & The Blues Imperials
90	Shame Shame Shame	Jimmy Reed
91	Maybellene	Chuck Berry
92	I Don’t Believe a Word You Say	Ben Harper, Charlie Musselwhite
93	Cherry Red Wine	Luther Allison
94	That’s Why I’m Crying	Koko Taylor
95	Crow Jane Blues	Sonny Terry
96	Blue and Lonesome	Rolling Stones
97	Black Cat Bone	Albert Collins/Johnny Copeland
98	One Bourbon, One Scotch, One Beer	John Lee Hooker
99	The Sky is Crying	Stevie Ray Vaughan
100	Six Strings Down	Jimmie Vaughn